เพราะโลกนี้คือละครโรงใหญ่ มีบทบาทมากมายให้เราต้องแสดง ไม่ว่าจะเป็นบทที่เราเลือกหรือบทที่เราไม่ได้เลือก ก็ดูเหมือนว่าหน้าที่เพียงหนึ่งเดียวของเรา คือการแสดงทุกบทบาทของเราให้ดีที่สุด โดยไม่ได้มีสิ่งใดรับประกันว่า เมื่อเรื่องราวของเราปิดฉากลง รางวัลที่รออยู่จะเป็นเสียงปรบมืออย่างกึกก้องจากผู้ชม การจารึกชื่อเป็นที่จดจำในประวัติศาสตร์ หรืออาจจะเป็นเพียงการถูกลืม…ให้ลบเลือนหายไปจากความทรงจำ ไม่ต่างกับตอนจบของโศกนาฎกรรมอันแสนเศร้า
เช่นเดียวกับหลายบทบาทในชีวิตของครูสอนการแสดงระดับแนวหน้าของประเทศไทย อรชุมา ยุทธวงศ์ หรือครูแอ๋ว ผู้อยู่เบื้องหลังความสำเร็จของนักแสดงมากมายในวงการบันเทิง รวมถึงนักบริหารระดับสูงขององค์กรชั้นนำต่างๆ ก็มีทั้งบทบาทที่เธอเลือกด้วยความสุขสนุกสนาน ควบคู่ไปกับบางบทบาทที่โลกได้หยิบยื่นให้เธอต้องรับไว้อย่างไม่อาจปฏิเสธ ท่ามกลางฉากชีวิตที่เริ่มต้นด้วยความสุข และปัจจุบันที่อิ่มเอมด้วยความสำเร็จรอบด้านอย่างน่าอิจฉา
“ตั้งแต่เด็กครูแอ๋วไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองเป็นคนพิเศษสักเท่าไรนะคะ แต่อาจจะรู้สึกถึงความต่างที่ได้เรียนโรงเรียนดี คือโรงเรียนสาธิตปทุมวัน ครูบาอาจารย์ให้อิสระในการแสดงออกถึงความเป็นตัวของตัวเอง เราก็ได้รับโอกาสให้พูดในสิ่งที่คิด สิ่งที่รู้สึก และการเป็นลูกคนเดียวทำให้เราได้ใช้เวลาพูดคุยกับตัวเองมาก ไม่ได้ไปพูดคุยทะเลาะกับพี่น้องหรือทำกิจกรรมอื่นๆ มากมาย ซึ่งการที่ได้มีเวลาคิด และมีโอกาสในการแสดงออก ทำให้เราไม่จำเป็นต้องยั้งในการที่จะคิด พูด หรือทำในสิ่งที่เราเชื่อว่าเป็นสิ่งที่ใช่ พอคนเรารู้สึกแบบนี้ก็ทำให้ทำอะไรได้เยอะ มีโอกาสตามใจตัวเองมาก นึกอยากทำอะไรก็ได้ลองทำ เช่น นึกจะลองทำรายการทีวีก็ได้ทำ อยากทำรายการวิทยุก็ทำ เป็นคนที่ไม่ได้เครียดกับการวางแผนชีวิตให้รัดกุมมากนัก และโชคดีมากค่ะที่ได้โอกาสพิเศษ ได้เจอะเจอคนพิเศษ ถ้าเป็นทางธรรมะก็คงเรียกว่าเป็นผลบุญที่คนก่อนเขาทำไว้ดีส่งผลมาให้เรา ไม่ว่าจะหันไปทางไหน ประตูทุกบานก็เปิดออก เมื่อออกปากขอความสนับสนุนจากใครก็จะได้รับการตอบรับที่ดีเสมอ”
ครูแอ๋วย้อนอดีตให้เราฟังอย่างเป็นกันเองด้วยรอยยิ้มอบอุ่นใต้แสงแดดอ่อนยามสาย ณ บ้านหลังสวยของเธอ หรือ ‘คนละครสตูดิโอ’ ซึ่งทุกซอกมุมมีรายละเอียดเก๋ไก๋ด้วยงานศิลปะและของสะสมอันงดงาม เป็นเสมือนนามบัตรที่สื่อสารตัวตนของผู้เป็นเจ้าของได้อย่างน่าประทับใจ
บ้านหลังนี้นอกจากจะเป็นบ้านแสนสุขของครอบครัวแล้ว ยังเป็นออฟฟิศที่ครูแอ๋วใช้สอนการแสดงและจัดเวิร์คช็อปต่างๆ มานานเกือบยี่สิบปี นับตั้งแต่ครั้งที่เธอตัดสินใจโบกมือลาจากตำแหน่งอาจารย์ประจำของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มาสู่ชีวิตอิสระที่มีงานให้ทำเต็มเวลา ฉากชีวิตส่วนใหญ่ของคนละครอย่างเธอจึงโลดแล่นอยู่ที่นี่
ด้วยความสามารถอันเป็นที่กล่าวขานในการฝึกฝนนักแสดงให้สามารถแสดงออกได้ตามบทบาท ซึ่งเป็นงานที่ครูแอ๋วทุ่มเทด้วยใจรัก ได้ขยายขอบเขตไปสู่งานเวิร์คช็อปพัฒนาบุคลากรระดับสูงขององค์กรชั้นนำระดับประเทศมากมาย ที่ในช่วงเริ่มแรกเจ้าตัวเองก็ไม่ได้คาดคิดมาก่อน
“ในศาสตร์การละคร เราถูกฝึกให้รู้จักสังเกตชีวิต เข้าใจในเหตุผลของพฤติกรรมการแสดงออกในแต่ละบทบาท แต่ละสถานการณ์ เราจะไม่ตัดสินคน แต่ใส่ใจกับคน และความรู้สึกนึกคิดของคน”
การสังเกตทำให้เราเชื่อว่า เธอน่าจะเป็นคนหนึ่งที่มีความเข้าใจโลกได้อย่างถ่องแท้ และสามารถควบคุมทุกบทบาทของชีวิตตัวเองได้ดีเยี่ยม แต่ครูแอ๋วกลับปฏิเสธอย่างหนักแน่นพร้อมด้วยรอยยิ้มอ่อนโยน
“คนอื่นอาจจะมองว่า เราอาจจะเข้าใจอะไรทะลุประโปร่งมาก เรียกเราว่าแม่หมอ (หัวเราะ) ที่แท้แล้วมาจากความใส่ใจว่าอีกคนเป็นใคร เขาคิดอย่างไร ก่อนจะไปสอนใคร ครูแอ๋วก็จะอธิษฐานจิตว่า ขอให้เป็นประโยชน์กับเขามากที่สุด”
“แต่ก่อนเคยกลัวความตายของคนที่รัก พอมาปฏิบัติธรรมก็เข้าใจ ไม่ได้ฟูมฟายอะไรมาก เหตุผลเริ่มแรกที่ไปปฏิบัติธรรม ก็เพราะกลัวว่าจะรับมือกับการสูญเสียไม่ได้ มันมีความผูกพันค่ะ บ้านนี้เป็นบ้านผูกพัน เรากอดกันหอมกันตลอดเวลา การฝึกทั้งหมดก็เพื่อให้เรารู้จักเผื่อใจไปเรื่อยๆ ไม่ยึดติดมาก ไม่ผูกพันมาก แต่ทั้งนี้ก็ไม่ได้หมายความว่าไม่แคร์นะคะ และในการปฏิบัติธรรม อาจารย์ก็บอกว่า ครูแอ๋วมีโจทย์ที่ยากกว่าคนอื่น เพราะอยู่ในวงการมายา อยู่ในเรื่องของการปรุงแต่งเสมอ”
ความเป็นคนละครทำให้การปรุงแต่งเป็นส่วนสำคัญแทบทุกลมหายใจเข้าออก แต่ก็ใช่ว่าการปรุงแต่งจะหมายถึงการสร้างภาพลวงตาเท่านั้น เพราะผลด้านดีของการปรุงแต่ง ก็คือภาพชีวิตที่งดงามจรรโลงใจ ทั้งภายนอกและภายใน โดยเฉพาะการปรุงแต่งบ้านซึ่งเป็นฉากชีวิต ไม่เพียงแต่นำมาซึ่งความสุขและความรื่นรมย์ในการอยู่อาศัย แต่ยังเป็นสถานที่แห่งความสงบใจ ซึ่งเธอใช้ทั้งทำงานและเป็นสถานที่พักผ่อน
ตัวตนของเจ้าของบ้านที่เปี่ยมด้วยรสนิยมทางศิลปะอันละเมียดละไมล้วนฉาบเจืออยู่ทุกอณูสัมผัสของบ้าน ไม่ว่าจะเป็นรูปทรงภายนอก สวนสวยร่มรื่นชวนให้สงบใจ และการตกแต่งภายในที่สะท้อนรายละเอียดที่แท้จริงของชีวิตมากกว่าการประดับประดาเพื่อจัดฉากให้ได้ชื่นชม
การออกแบบส่วนสถาปัตยกรรมที่เปิดด้านหน้าของอาคารให้แสงอบอุ่นยามเช้าสาดเข้ามาปลุกความสดชื่นให้กับสตูดิโอ ซึ่งเป็นทั้งห้องนั่งเล่น ห้องรับแขก และพื้นที่ทำงาน ตกแต่งอย่างสบายๆให้ความรู้สึกเป็นกันเอง ด้วยพื้นไม้สักสีเข้มขรึมขัดมันวับ ผนังปูนสีนวลประดับด้วยภาพศิลปะจากฝีแปรงของเจ้าบ้าน บางภาพยังคงวาดค้างเฟรมให้ผู้ชมจินตนาการต่อเนื่องอยู่บนขาหยั่ง ผ้าม่านหน้าต่างทอมือลวดลายชนเผ่า โคมไฟจากวัสดุธรรมชาติ เครื่องเรือนไม้สักรูปทรงอ่อนโยน และหมอนอิงน่ากอดที่ใครเห็นก็อยากจะลงไปนอนเอกเขนก นั่งเล่นนอนเล่นคุยไปพลางชมสิ่งสวยงามที่รายล้อมอยู่โดยรอบ บนผืนพรมลายดอกไม้ที่ถักทอขึ้นมาจากภาพวาดของครูแอ๋ว ภายใต้อารมณ์ผ่อนคลายในพื้นที่แห่งนี้ มีทั้งผลงานศิลปะมากมายที่ถูกสร้างสรรค์ และลูกศิษย์ลูกหามากมาย ที่ผ่านการ ‘สร้าง’ ของครูแอ๋ว จัดว่าเป็น ‘ออฟฟิศ’ ที่รื่นรมย์ที่สุดแห่งหนึ่ง
แม้ว่าบ้านสวยหลังนี้ จะเพียบพร้อมไปด้วยรายละเอียดน่าหลงใหล แต่นิยามความสุขทั้งในบ้านและในชีวิตของครูแอ๋วกลับเรียบง่าย ชัดเจน และลึกซึ้ง บ่งบอกถึงความเข้าใจในตัวเองอย่างสามัญที่สุด
“มีที่อยู่ของตัวเอง มีที่อยู่ของใจ มีความสนใจชัดเจน รู้ว่าควรจะให้อะไรกับใครมากมายแค่ไหน จัดลำดับความสำคัญ”
และแน่นอนว่า การมองเห็นภาพที่ชัดเจนของตนเองได้จริง ย่อมเกิดจากความใส่ใจที่จะสังเกต วิเคราะห์ จดจำทุกรายละเอียดทุกแง่มุมของชีวิตด้วยมุมมองที่เปิดกว้าง การพิจารณาถึงเหตุและผลของสิ่งที่ปรากฎ โดยไม่ใช้อคติใดๆ มาตัดสิน รวมถึงการฝึกฝนจิตใจให้รู้จักการปล่อยวาง ไม่ยึดติด ภาพของครูแอ๋วที่เราได้สัมผัสในบ้านแสนสุขหลังนี้จึงเปี่ยมด้วยรอยยิ้มที่สดใส เบิกบาน ด้วยความตื่นและความตระหนักรู้เท่าทันในชีวิต ซึ่งทำให้เธอมีทั้งสติ ปัญญา และพลังใจอันแข็งแกร่ง สามารถรับผิดชอบทุกบทบาทที่โลกหยิบยื่นให้ได้อย่างสง่างาม ทั้งในฐานะผู้แสดงและผู้ชมที่เฝ้ามองทุกลีลาการแสดงละครชีวิตที่ดำเนินไปทีละฉาก…ทีละฉาก ณ โลกที่เป็นละครโรงใหญ่ใบนี้ เรื่อยไปจนกว่าจะถึง…ฉากสุดท้าย
เจ้าของบ้าน: อรชุมา ยุทธวงศ์
ภาพ: สรวิชญ์
เรียบเรียง: วีร์วิศ
ตีพิมพ์ครั้งแรกในวารสาร Supalai@Home
