Man Cave มุมแสนสุขเพื่อโลกส่วนตัวของคุณผู้ชาย
การอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขของครอบครัว แม้จะมีความรักเป็นพื้นฐาน แต่หากปราศจากความเข้าใจซึ่งกันและกันก็ยากที่จะมีความสัมพันธ์ที่ราบรื่น โดยเฉพาะการทำความเข้าใจในเรื่องของความต่างระหว่างเพศ เนื่องจากคนต่างเพศกันจะมีความต้องการทางร่างกายและจิตใจไม่เหมือนกัน มีหลายบ้านที่ฝ่ายชายมักออกไปใช้เวลาว่างข้างนอกกับเพื่อนฝูงมากกว่ากับครอบครัว เหตุผลส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะบ้านไม่ตอบโจทย์ความสุขของเขาได้มากเท่าที่ควร หรือไม่มีมุมส่วนตัวให้เขาได้มีความสุขกับตัวเอง ซึ่งอาจเป็นสิ่งที่คนอื่นในบ้านอาจไม่เข้าใจหรือมองข้ามไป
Man Cave หรือ Manspace หมายถึง สถานที่พักผ่อนหรือสถานที่หลบภัยสำหรับผู้ชายในบ้าน เช่น โรงรถที่มีอุปกรณ์พิเศษ ห้องนอนสำรอง ห้องดูหนังฟังเพลง ห้องเล่นเกม ถ้าเป็นบ้านฝรั่งก็อาจจะเป็นห้องใต้หลังคา ห้องใต้ดิน หรือบ้านต้นไม้ โดยในมุมมองของนักจิตวิทยา Man Cave เป็นมุมที่มีไว้เพื่อตอบสนองทางอารมณ์ของผู้ชายในหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น ที่สำหรับปลีกวิเวก ใช้เวลาอยู่กับตัวเอง หมกมุ่นกับกิจกรรมที่ชอบแบบเป็นส่วนตัว หรือทำงานอดิเรก เช่น ดูหนัง ดูกีฬา เล่นเกม และใช้เวลากับเพื่อนฝูง ตามที่จิตแพทย์และผู้เขียน Scott Haltzman อธิบายไว้ว่าเป็นเรื่องสำคัญสำหรับผู้ชายที่จะมีสถานที่ที่จะแสดงออกถึงความเป็นตัวเอง
มีการแสดงทัศนะถึงความสำคัญของการมี Man cave ในงานเขียนทั้งวรรณกรรมและงานวิจัยหลายชิ้น อาทิ ในปี 2548 Paula Aymer จาก Tufts University แนะนำว่า Man cave คือ “ปราการสุดท้ายของความเป็นชาย”
นิยามของ Man cave เผยแพร่ในสื่ออย่างเป็นทางการครั้งแรกเมื่อวันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2535 ใน Toronto Star โดย Joanne Lovering: กล่าวว่า “ด้วยถ้ำแห่งความสันโดษของเขาที่ปลอดภัยจากการบุกรุกของภรรยา ที่มีพื้นเย็นๆ กลิ่นอับและใยแมงมุมสองสามตัว เขาจะอยู่ที่นั่น เป็นเวลาหลายชั่วโมง กับนิตยสารสำหรับผู้ชาย และกล่องเครื่องมือที่เปิดอยู่ เรียกชั้นใต้ดินว่า Man cave” ซึ่งเป็นคำกล่าวที่ได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางจากการถูกหยิบยกไปตีพิมพ์ในหนังสือเล่มดังของโลก ชื่อ Men Are from Mars, Women Are from Venus ในปี 1993 เขียนโดย John Gray
มีแง่มุมน่าสนใจที่มีผู้ศึกษาว่า ในอดีตของโลกที่ผ่านมาซึ่งมีวัฒนธรรมชายเป็นใหญ่และมีเพศหญิงออกมารณรงค์เรียกร้องสิทธิต่างๆของสตรีอยู่ตลอดนั้น ลึกๆแล้วเพศชายเองก็ใช่ว่าจะมีความสุขไปเสียทุกเรื่อง เพราะการเป็นผู้ชายก็มีเรื่องที่ต้องแบกรับมากมายอยู่เหมือนกัน เป็นทั้งภาระทางใจและทางกายที่หนักไม่แพ้ผู้หญิง อย่างที่เขาว่า “เป็นหญิงแท้จริงแสนลำบาก แต่เป็นชายยิ่งยากลำบากกว่า” เพราะผู้ชายมักถูกผู้หญิงเรียกร้องให้มีความอ่อนโยน ละเอียดอ่อนกับความต้องการของผู้หญิงให้มากขึ้น แต่ในขณะเดียวกันผู้หญิงก็กลับปรารถนาให้ผู้ชายมีความเป็น ‘ชายสมชาย’ มากที่สุดด้วย ด้วยหรือพูดง่ายๆก็คือ โลกนี้อยากได้ผู้ชายแบบแมนๆ มีความกล้าหาญ เด็ดเดี่ยว เป็นผู้นำ เป็นนักสู้ แต่มีหัวใจอ่อนโยน เข้าใจผู้หญิง ซึ่งเป็นบทบาทที่ชวนให้สับสนและหนักใจสำหรับผู้ชายอยู่เหมือนกันว่า จริงๆแล้ว ตัวตนของผู้ชายอย่างที่ควรจะเป็นจริงๆ นั้นควรจะเป็นแบบไหนกันแน่
การได้มีพื้นที่สำหรับให้ผู้ชายได้ใช้เวลาอยู่กับตัวเอง สามารถแสดงออกถึงตัวตนของตนเองได้เต็มที่ โดยไม่ต้องฝืนทำตัวให้ตอบโจทย์ความคาดหวังของใคร จึงเป็นที่มาของการมี Man cave หรือ Man space โดยเฉพาะในบ้านของแต่ละครอบครัว ลองสังเกตดูว่า หากเป็นครอบครัวที่ประกอบไปด้วยสามีภรรยาหรือพ่อแม่ลูก คนที่มีอำนาจจัดการกับพื้นที่ส่วนใหญ่ในบ้านมักเป็นฝ่ายหญิง จึงไม่ผิดนักหากจะกล่าวว่า ผู้หญิงสามารถครอบครองและควบคุมรูปลักษณ์-ความรู้สึกของบ้านเป็นส่วนใหญ่ ในขณะที่ผู้ชายจะไม่ค่อยมีโอกาสแสดงตัวตนออกมาในพื้นที่ส่วนใหญ่ของบ้านได้มากนัก เพื่อความสุขทางใจและตอบสนองตัวตนของผู้ชาย เขาจึงต้องการพื้นที่ส่วนตัวสำหรับการใช้เวลาในโลกส่วนตัวบ้าง ด้วยสิ่งที่เขาสนใจ ของสะสม หรืองานอดิเรก เพื่อที่จะได้ปลดปล่อยความเป็นตัวเองออกมา
การออกแบบหรือเตรียมพื้นที่สำหรับใช้เป็น Man cave ไม่ได้ต้องการอะไรมากไปกว่าการให้ความเป็นส่วนตัว และอิสรภาพที่เขาจะสามารถจัดการกับรูปแบบและบรรยากาศของพื้นที่นั้นได้ด้วยตัวเองคนเดียวจริงๆ โดยไม่จำเป็นต้องประนีประนอมความคิดหรือขอความเห็นชอบจากใคร
เนื่องจากแนวคิดของ Man cave มีจุดเริ่มต้นมาจากโลกตะวันตก แนวโน้มของสถาปัตยกรรมและอิทธิพลทางการออกแบบสำหรับ Man cave ในช่วงต้นทศวรรษ 2000 จึงอ้างอิงมาจากไลฟ์สไตล์และรสนิยมของชายชาวตะวันตก โดยวาดภาพไว้ว่า Man cave จะต้องมีของใช้และของตกแต่งแบบแมนๆ (หรือสมัยนี้เรียกชายแท้) ตามความโหยหาอดีตที่สืบทอดมาจากช่วงวัยเด็กหรือวัยรุ่น เช่น ห้องที่ตกแต่งแบบดิบๆ แสงสลัว ตู้เย็นที่มีเครื่องดื่มที่โปรดปราน (หรืออาจจะเป็นตู้เก็บไวน์) ตู้ขายของอัตโนมัติ โต๊ะพูล ทีวีจอยักษ์ เครื่องดนตรีและอุปกรณ์ เครื่องเสียงดีๆ บางคนถึงขนาดมีเวทีมวยย่อมๆ ศูนย์รวมความบันเทิง ที่จำลองบรรยากาศของบาร์ มีของที่ระลึกเกี่ยวกับกีฬา เช่น ถ้วยรางวัล หรือหุ่นจำลองซุปเปอร์ฮีโร่ เฟอร์นิเจอร์เท่ๆ ในธีมกีฬา ฯลฯ แต่เอาจริงๆ คือพื้นที่ Man cave นั้นไม่จำเป็นต้องตกแต่งด้วยแนวคิดที่มาจากอิทธิพลทางการตลาดแบบนี้เลยก็ได้ ใครชอบแบบไหนก็จัดแบบนั้นตามรสนิยมและงบประมาณ
ผู้ชายบางคนอาจจะต้องการแค่ห้องเล็กๆ ที่มีโซฟาสักตัวกับทีวีที่นั่งดูหนังได้ทั้งคืน หรือบางทีอาจจะไม่ต้องเป็นห้องที่ปิดมิดชิด แต่เป็นพื้นที่นั่งเล่นส่วนตัวบนดาดฟ้า ให้เขาสามารถนั่งจิบเครื่องดื่ม ฟังเพลงหย่อนใจในยามแดดร่มลมตก โดยไม่มีคนอื่นๆในบ้านเข้ามารบกวนก็พอใจแล้ว
สิ่งที่ควรคำนึงถึงในการจัดพื้นที่สำหรับ Man cave ให้กับคุณผู้ชายคือการเคารพความเป็นส่วนตัวของเขา คนในบ้านไม่ควรเข้าไปใช้พื้นที่โดยไม่ได้รับอนุญาต หรือแม้แต่การเข้าไปจัดเก็บทำความสะอาดให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ก็อาจเป็นการล่วงล้ำทางความรู้สึก หากภรรยาหรือสมาชิกคนอื่นในบ้านมีความเข้าใจ ก็ควรเคารพในจุดนี้ และอาจเตรียมอุปกรณ์ทำความสะอาดและสิ่งของเครื่องใช้จำเป็นต่างๆ แบบแยกส่วนให้ไว้ในห้องนั้นๆเลย เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับพื้นที่แห่งความสุขของเขาตามสมควร และคอยให้ความช่วยเหลือดูแลเมื่อมีการเอ่ยปาก ก็จะทำให้เกิดพื้นที่แห่งความสุขขึ้นสำหรับคนที่เรารัก และเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีภายในบ้านแสนรักของเราไปได้อย่างยั่งยืน
