ออกแบบอย่างไรให้บ้านเย็น

บ้านสไตล์ Veranda ‘บุราสิริ ปัญญาอินทรา’

ความรู้สึกเย็นสบายเป็นสิ่งที่ทุกคนปรารถนาไม่ว่าจะเป็นฤดูกาลไหนๆ สำหรับหน้าร้อนที่อุณหภูมิภายนอกสูงกว่าฤดูอื่นของปีนั้น หากไม่มีการเตรียมบ้านไว้รับมือกับสภาพอากาศที่ร้อนอบอ้าว ก็ต้องเผชิญกับตัวเลขค่าไฟจำนวนมหาศาลจากการใช้เครื่องปรับอากาศอย่างหนัก ร้อนกายแล้วจะพาลให้ร้อนใจและร้อนเงิน เหตุผลที่เรารู้สึกร้อนกายนั้นมาจากอุณหภูมิที่สูงขึ้นของอากาศและพื้นผิวของสิ่งแวดล้อมโดยรอบ ประกอบกับความชื้นที่สูงเกินภาวะน่าสบาย (Comfort Zone) ทำให้เรารู้สึกเหนอะหนะ เพราะเหงื่อออกแล้วระเหยได้ช้า และความเร็วของกระแสลมที่พัดผ่านกายที่น้อยกว่าปกติ

เมื่อเรารู้คำตอบที่แท้จริงของความรู้สึกเย็นสบายแล้ว ก็เป็นเรื่องง่ายยิ่งขึ้นที่จะจัดการให้บ้านของเราเป็น ‘บ้านเย็น’ ได้ถูกจุด โดยเริ่มจากการลดระดับอุณหภูมิความร้อนที่จะเข้ามาสู่ตัวบ้านและตัวเรา ซึ่งต้องเข้าใจก่อนว่า ความร้อนนั้นเป็นรังสีที่สามารถเดินทางมาถึงตัวเราได้ด้วยการนำ การพา และการแผ่รังสี
การนำความร้อน (Conduction) เป็นการถ่ายเทความร้อนจากโมเลกุลไปสู่อีกโมเลกุลหนึ่งที่อยู่ติดกันไปเรื่อยๆ จากอุณหภูมิสูงไปสู่อุณหภูมิต่ำ ยกตัวอย่างเช่น หากเราจับทัพพีในหม้อหุงข้าว ความร้อนจะเคลื่อนที่ผ่านทัพพีมายังมือของเรา ทำให้เรารู้สึกร้อน ก็คือถ้าของเย็นกว่าไปอยู่ใกล้ของร้อนกว่า ความร้อนนั้นก็จะไหลมาหาของที่เย็นกว่าโดยอัตโนมัติ

วิธีการป้องกันความร้อนที่มาจาก ‘การนำความร้อน’ ก็คือต้องหลีกเลี่ยงการใช้วัสดุก่อสร้างและตกแต่งที่มีคุณสมบัติเป็น ‘ตัวนำ’ ควรใช้วัสดุที่มีคุณสมบัติเป็นฉนวนกันความร้อน หรือใช้สีและผิวสัมผัสที่ช่วยสะท้อนความร้อนออกไปได้ดี เช่น หลังคาสีอ่อน มีการบุฉนวนกันความร้อนใต้หลังคา การเปลี่ยนพื้นคอนกรีตนอกบ้านที่สะสมความร้อนมากๆในตอนกลางวันเป็นพื้นหญ้าก็ช่วยลดการนำความร้อนได้ การทำร่มเงาหรือปลูกต้นไม้ป้องกันแสงแดดไม่ให้ส่องตัวอาคาร ก็ช่วยให้บ้านไม่ต้องสะสมความร้อนเอาไว้มาก รวมถึงการระบายความร้อนด้วยน้ำ และการทำช่องระบายความร้อนออกจากหลังคาและส่วนของบ้านที่สะสมความร้อน ก็จะช่วยลดอุณหภูมิทำให้บ้านเย็นลงได้เร็ว

การพาความร้อน (Convection) เป็นการถ่ายเทความร้อนด้วยการเคลื่อนที่ของโมเลกุลของสสาร ซึ่งมีสถานะเป็นของเหลวและแก๊ส พูดง่ายๆ ก็คือน้ำหรืออากาศที่ไหลหรือระเหยเข้ามาในบ้านจะสามารถพาแขกที่ไม่ได้รับเชิญคือความร้อนเข้ามาด้วย

วิธีการป้องกันความร้อนที่อากาศหรือน้ำอาจจะพาเข้ามาในบ้าน คือต้องทำให้อากาศและน้ำภายนอกบ้านไม่ร้อน ด้วยการสร้างร่มเงา และส่วนที่สองคือ พยายามทำให้มีการถ่ายเทไหลเวียนอากาศ ให้ลมพัดพาอากาศร้อนไปที่อื่น ด้วยการกำหนดทิศทางลมที่ดี ไม่ทำรั้วหรือกำแพงที่กั้นทึบ ทำให้บ้านอับลม

การแผ่รังสี (Radiation) เป็นการถ่ายเทความร้อนออกรอบตัวทุกทิศทุกทาง โดยไม่ต้องอาศัยตัวกลางในการส่งถ่ายพลังงาน การแผ่รังสีจึงสามารถถ่ายเทความร้อนผ่านอวกาศได้ เช่น ดวงอาทิตย์แผ่รังสีมายังโลก

การป้องกันรังสีความร้อนคือการลดปริมาณรังสีความร้อนที่จะเข้ามาทางกระจกหน้าต่าง โดยใช้อุปกรณ์เครื่องบังแดดภายนอกอาคารเพื่อมิให้กระจกถูกแดดโดยตรง เลือกกระจกที่ยอมให้แสงคลื่นสั้นผ่านได้น้อย แต่ให้แสงที่ช่วยในการมองเห็นผ่านได้มาก เช่น ชนิดที่เรียกว่า Heat Mirrorหรือติดฟิล์มสะท้อนแสงไว้ด้านหลังแผ่นกระจก

อาจใช้กระจก  2ชั้น เพื่อป้องกันเสียงดังภายนอก โดยให้กระจกชั้นนอกเป็นกระจกกรองแสง หรือติดฟิล์มสะท้อนแสงที่ด้านหลังของกระจกชั้นนอก ส่วนกระจกชั้นในเป็นกระจกใสธรรมดา จะใช้ลดความร้อนได้เป็นอันมากรวมถึงติดตั้งผ้าม่านมูลี่ปรับแสง และสะท้อนความร้อนออก

นอกจากการป้องกันความร้อนจากดวงอาทิตย์แล้ว ควรหมั่นทำความสะอาดระบบปรับอากาศ เพื่อให้ระบายความร้อนได้ดีและลดการใช้ไฟฟ้า

หลีกเลี่ยงการจัดวางหรือติดตั้งอุปกรณ์ที่มีการระบายความร้อนไว้ในบริเวณห้องที่มีการปรับอากาศ

และส่วนภายนอกบ้าน ไม่ควรลาดพื้นคอนกรีตบริเวณรับแดด เพราะพื้นคอนกรีตจะสะสมความร้อนไว้ในเวลากลางวันมาก และจะคายความร้อนออกมาในเวลากลางคืน จะทำให้สภาพแวดล้อมรอบบ้านและตัวบ้านมีอุณหภูมิที่สูงตลอดเวลา

การเลือกชนิดบล็อกปูพื้นทางเดินรอบบ้านที่มีรูพรุนในเนื้อวัสดุ จะช่วยเพิ่มความเย็น เพราะสามารถกักเก็บน้ำไว้ในตัว และจะคายไอน้ำออกมาในอากาศเมื่อถูกแสงอาทิตย์ ทำให้บ้านของเราเย็นลง

และควรทำพื้นดินให้เย็น โดยการปลูกหญ้าหรือพืชคลุมดินรอบบ้าน เพราะพืชคลุมดินจะดูดซับน้ำใต้ดินขึ้นมาแล้วระเหยออกมาทางใบ ทำให้อุณหภูมิที่ผิวดินเย็นลง

แหล่งน้ำรอบบ้าน มีบ่อน้ำ สระน้ำ สามารถช่วยสร้างความเย็นได้เพราะลมพัดผ่านน้ำ ทำให้เกิดความเย็นตามธรรมชาติ ด้วยวิธีง่ายๆเหล่านี้ บ้านของเราก็จะเย็นลงได้ ช่วยประหยัดค่าแอร์ไปได้ไม่น้อย

Excessive heat can be uncomfortable at best and fatal at worst. Although handy, air conditioning is expensive and not by any means necessary to stay cool and comfortable in your home during the warm summer months. By making some simple changes, you can avoid the heat and save a lot of money by skipping on the AC.

Managing the temperature in a building always involves controlling heat transfer. Heat transfer or heat exchange is the transition of thermal energy from hotter object or area to cooler object or area. Whenever there is a difference in temperature across a given area, heat naturally flows from warm areas to colder area. Regardless of direction it seeks a balance until the temperature is the same across the whole area. In the summer or hot climate area, high heat from roofs and walls travels from outside to inside and in winter, heat flows from the inside of a building to the outside. Heat transfer can never be stopped, it can only be slowed or reflect away. The purpose of insulation is to impede this natural process. In hot weather, we need to stop heat from being transferred into the building in order to keep our house in comfort condition.

เรียบเรียง: วีร์วิศ

ตีพิมพ์ครั้งแรกในวารสาร Supalai@Home

All Rights Reserved