ห้องนอน

มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่สามารถปรับตัวให้ดำรงชีวิตอยู่ได้ในสภาพแวดล้อมอันโหดร้าย ไม่ว่าจะร้อน หนาว สกปรก แออัด คับแคบ ฯลฯ ด้วยเหตุนี้เราจึงเห็นลักษณะของที่อยู่อาศัยหลายรูปแบบที่แม้ว่าจะดูผิดธรรมชาติ ผิดหลักการออกแบบหรือแม้แต่ไม่ถูกสุขลักษณะอย่างร้ายแรง ก็ยังมีมนุษย์อาศัยอยู่ได้อย่างไม่น่าเชื่อ

ด้วยเหตุผลจากความยากจน หรือการขาดความรู้ที่ถูกต้อง แต่ก็เป็นเครื่องพิสูจน์ได้ดีว่า สิ่งจำเป็นจริงๆในการอยู่รอดของคนเรานั้นก็คือสิ่งที่ตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐาน เมื่อหิวก็ได้กิน เมื่อง่วงก็ได้นอน แม้ว่ารสชาติอาจจะไม่อร่อยถูกปาก หรือที่หลับที่นอนไม่สะดวกสบาย แต่เมื่อได้อิ่มท้อง ได้นอนหลับพักผ่อน ชีวิตก็สำมารถดำเนินต่อไปได้

ในทางกลับกัน ห้องนอนที่หรูหราแสนสบายแต่เจ้าของห้องกลับนอนไม่หลับ การนอนไม่หลับเพราะความเครียดหรือเพราะเหตุใดก็ตาม อาจทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพกายและจิตจนคาดไม่ถึง การนอนไม่หลับในเด็กจะทำให้อัตราการเจริญเติบโตผิดปกติ การนอนไม่หลับในวัยหนุ่มสาวจะลดประสิทธิภาพในการทำงานของสมอง และการนอนไม่หลับของผู้สูงอายุจะมีผลต่อความดันโลหิตและการทำงานของหัวใจ

เหตุผลที่คนนอนไม่หลับหรือหลับไม่สบายส่วนมากจะมาจากความตึงเครียด แต่บรรยากาศของห้องนอนก็มีผลสำคัญต่อการนอน สิ่งสำคัญที่ต้องคำนึงถึงเป็นอันดับต้นๆในการออกแบบห้องนอนที่ดีคือความเป็นส่วนตัว ความสะอาดเรียบร้อย การตกแต่งที่สวยงามน่าพักผ่อน อากาศที่ถ่ายเทสะดวกและอุณหภูมิที่เหมาะสม

เพื่อความเป็นส่วนตัวในการออกแบบห้องนอนสำหรับบ้านสองชั้นขึ้นไป ห้องนอนจึงมักอยู่ส่วนชั้นบนของบ้าน แต่สำหรับห้องนอนชั้นล่าง ควรอยู่ในตำแหน่งที่มีความสงบ ไม่อยู่ในบริเวณที่คนภายนอกสามารถเข้าถึงได้ง่าย ปลอดจากเสียง กลิ่น ควัน รบกวนจากทั้งภายในและภายนอก ห้องนอนชั้นล่างไม่ควรอยู่ใกล้ชิดกับห้องครัว

การจัดวางทิศทางของห้องนอน แม้จะติดแอร์ก็ต้องคำนึงถึงตำแหน่งช่องเปิดที่จะรับลมธรรมชาติและแสงสว่าง การออกแบบหน้าต่างห้องนอนควรมีในทิศเหนือใต้จะรับลมได้ดีที่สุด ประกอบกับการทำช่องเปิดในทิศเหนือจะทำให้ไม่มีแสงแดดแยงตาจากทิศตะวันออกในช่วงเช้า

การออกแบบจัดวางเฟอร์นิเจอร์ในห้องนอน ขึ้นอยู่กับจำนวน ประเภท และกิจกรรมของผู้ใช้ ขนาดของห้องนอนมักจะถูกกำหนดขึ้นจากจำนวนคนในห้อง ซึ่งเป็นตัวกำหนดขนาดและจำนวนของเตียงซึ่งเป็นเฟอร์นิเจอร์ชิ้นหลักของห้อง จากนั้นจึงพิจารณาว่าเจ้าของห้องมีกิจกรรมใดบ้างที่จะทำในห้องนอน คนบางคนชอบใช้เวลาส่วนใหญ่ในห้องนอน อ่านหนังสือ แต่งตัว ดูโทรทัศน์ ห้องนอนเป็นเสมือนกึ่งห้องนั่งเล่น ขนาดของห้องจึงต้องออกแบบให้รองรับกิจกรรมเหล่านี้ได้เพียงพอ แต่สำหรับบางคนที่ต้องการใช้ห้องนอนเพียงเพื่อการนอน ก็ไม่จำเป็นต้องออกแบบขนาดของห้องนอนเอาไว้ใหญ่มากนัก แค่วางเตียงกับโต๊ะหัวเตียงและทางเดินได้ก็พอแล้ว โดยอาจจะแยกห้องแต่งตัว ตู้เสื้อผ้า ห้องน้ำ ออกมาเป็นสัดส่วนต่างหาก

สิ่งที่ทำให้ห้องนอนมีความหรูหราสะดวกสบายเพิ่มขึ้นคือห้องน้ำและระเบียง โดยเฉพาะห้องนอนใหญ่ของบ้านซึ่งมักออกแบบห้องน้ำเอาไว้ในห้องนอนเพื่อเข้าได้สะดวก ส่วนห้องนอนเล็กหรือห้องนอนของลูกอาจใช้ห้องน้ำร่วมกันซึ่งอยู่ภายนอกออกแบบให้เข้าถึงได้ง่ายระหว่างห้องสองห้อง โดยมักจะมีโถงกลางหรือโถงบันไดชั้นบนเป็นพื้นที่ส่วนกลางด้านหน้าห้องนอน

การจัดวางเฟอร์นิเจอร์หลักในห้องนอนที่มีข้อจำกัดในเรื่องขนาดและทิศทางคือเตียงนอน เตียงนอนโดยมากที่มีขายจะเป็นขนาดมาตรฐานตามจำนวนคนนอน เช่น คิงไซส์ 2.00 X 2.00 เมตร ควีนไซส์ 1.80 X 2.00 เมตร ดับเบิลไซส์ 1.50 X 2.00 เมตร และเตียงเดี่ยว 0.90 X 2.00 เมตร โดยมีความสูงมาตรฐานประมาณ 0.30 – 0.40 เมตร เตียงที่สูงเกินไปจะไม่น่านอน และผู้สูงอายุหรือเด็กอาจเสี่ยงกับการพลัดตกเตียงบาดเจ็บได้ถ้าเป็นเตียงขนาดเล็ก

ทิศทางตามความเชื่อในการวางเตียงนอน คนไทยจะไม่หันหัวเตียงไปทางทิศตะวันตก เพราะเชื่อว่าเป็นทิศของคนตาย ส่วนในหลักการออกแบบ จะไม่หันหัวเตียงออกไปด้านทางเข้า หรือแม้แต่การหันปลายเตียงไปหาประตู เพราะการมีคนเข้าออกจะรบกวนการนอน ไม่หันหัวเตียงไว้ใต้หน้าต่าง เนื่องจากแสงอาจส่องเข้าตาในตอนเช้า และถ้าเปิดหน้าต่างอาจลมโกรกในเวลากลางคืนอาจทำให้ป่วยได้ ถ้าเป็นห้องติดแอร์ ตำแหน่งที่วางเตียงควรได้รับลมเย็นพอดี แต่ไม่ควรให้ลมเย็นจากแอร์เป่าลงตรงศีรษะเพราะจะทำให้ป่วยได้เช่นกัน รวมถึงไม่ควรหันหัวเตียงไว้ใต้แอร์อย่างเด็ดขาดเพราะนอนจากจะไม่ได้รับลมเย็นจากแอร์โดยตรงแล้ว เป็นมุมอับทางสายตาเพราะต้องแหงนมองเห็นเครื่องปรับอากาศทุกครั้งที่นอน ดูแล้วไม่สวยงาม อาจมีน้ำแอร์รั่วซึ่งหยดใส่ที่นอน และตามตำราจีนยังถือว่าผิดหลักฮวงจุ้ยเพราะมีของมาวางกดทับตำแหน่งหัวนอนทำให้ขัดโชคลาภอีกด้วย

การออกแบบพื้นที่ใช้สอยส่วนอื่นเอาไว้ร่วมกับห้องนอน สำหรับห้องที่มีคนนอนมากกว่าหนึ่งคน ต้องระมัดระวังไม่มีการใช้สอยพื้นที่รบกวนการนอน เช่น การเปิดไฟอ่านหนังสือในส่วนทำงานของสามีอาจรบกวนภรรยาที่กำลังนอนหลับ การเปิดไฟโต๊ะเครื่องแป้งแต่งตัวในตอนเช้าของภรรยาอาจรบกวนการนอนของสามี ซึ่งเป็นเหตุการณ์ที่มักเกิดขึ้นและนำไปสู่ความขัดแย้ง

การตกแต่งด้านความสวยงามเพื่อสร้างบรรยากาศในห้องนอนนั้นสามารถทำตามรสนิยมความชอบส่วนตัวผู้อยู่อาศัยได้เต็มที่ไม่มียั้ง เพราะเป็นห้องส่วนตัว แต่สีสันตามความชอบของบางคนก็อาจรบกวนการนอน รวมถึงวัสดุบางประเภทก็อาจไม่ถูกสุขลักษณะทำให้นอนไม่สบาย หากสถาปนิกหรือมัณฑนากรแนะนำในส่วนนี้ก็ควรรับฟัง เพราะห้องที่สวยถูกใจแต่นอนไม่หลับนอน ก็เป็นห้องนอนที่ไม่น่านอน ไม่ดีต่อสุขภาพทั้งกายและใจ

……………..
เรียบเรียงโดย
อ. วรรณศิริ ศรีวราธนบูลย์
dp@dp-studio.com