แค

ดอกแค…ความงามและสิ่งดีๆ ที่อยู่ริมรั้ว

บ่อยครั้งที่ความงามและคุณค่าของสิ่งใกล้ตัวของคนเรามักจะถูกมองข้ามไปอย่างน่าเสียดาย เพราะคนส่วนมากมักจะตื่นเต้นกับสิ่งใหม่ๆ ที่มาจากข้างนอก ไม่ว่าจะเป็นศิลปวัฒนธรรม ภูมิปัญญา หรือคุณค่าความงามของดอกไม้ใกล้มืออย่าง ดอกแค

ด้วยกลีบอ่อนบางน่าทนุถนอมของดอกแค ที่เรามักจะพบว่าร่วงหล่นหมาดน้ำค้างยามเช้าอยู่ในสนามหญ้าเสมอๆ นั้น อาจจะไม่คงทนถาวรพอที่จะนำมาปักแจกันได้เป็นระยะเวลานาน แต่ใครเล่าจะปฏิเสธว่า รูปทรงและสีสันอันอ่อนโยน เส้นสายที่พลิ้วกระจายคล้ายกระโปรงผ้าชีฟองของหญิงสาวบนแคตวอล์กนั้น มีเสน่ห์ที่ดูแช่มช้อยน่ารักน่าเอ็นดูไม่แพ้ดอกไม้ราคาแพงจากต่างประเทศ แต่คุณค่าที่มากกว่าความงามของดอกไม้ชนิดนี้ เป็นความรู้ที่ฝังแน่นในภูมิปัญญาไทยมาแต่โบราณ ทั้งด้วยประโยชน์ทางโภชนาการและสรรพคุณทางยา ทำให้แคเป็นไม้ประดับยอดนิยมในรั้วบ้านของคนไทยเรามาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

ต้นแค พรรณไม้ชื่อบ้านๆ ของไทยเรานี้ มีชื่อฝรั่งเก๋ไก๋ว่า Vegetable Humming Bird  หรือ Cork Wood Tree มีทั้งแคบ่านที่ให้ดอกกินได้และแคฝรั่ง ซึ่งเป็นไม้ดอกไม้ประดับพื้นเมืองของภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ประเภทไม้ยืนต้นขนาดกลางสูง 3-10 เมตร โตเร็วทั้งในที่แห้งและชุ่มชื้น มักขึ้นอยู่ตามป่าละเมาะ ตามหัวไร่ปลายนา และในบริเวณบ้าน แต่ละครัวมีวิธีการปรุงอาหารจากส่วนต่างๆ ของแคแตกต่างกันออกไป แต่อาหารที่รู้จักคุ้นเคยกันอย่างดีทุกครัวเรือน คือ “แกงส้มดอกแค”

ส่วนของแคที่นำมารับประทานนับได้ตั้งแต่ยอดอ่อน ใบอ่อน รสหวาน มัน มีมากในช่วงฤดูฝน นิยมต้มสุกแล้วราดหัวกะทิ รับประทานเป็นผักจิ้มน้ำพริก เมื่อเข้าสู่ฤดูหนาว แคก็ออกดอกอ่อนที่มีรสหวานออกขมเล็กน้อยให้ลิ้มรสและทำเป็นแกงส้ม แต่ต้องเป็นดอกแคสีขาว เพราะไม่มีเส้นใยมากให้ระคายปากเหมือนดอกสีแดง แกงส้มดอกแคที่อร่อยต้องใส่ปลาช่อน เพราะช่วงที่ดอกแคออกดอกจะเป็นช่วงที่ปลาช่อนมีเนื้อหวานมันเป็นพิเศษ พอถึงช่วงปลายฤดูหนาวก็เริ่มเก็บฝักอ่อนมารับประทานกันอีกครั้ง

ดอกแค 100 กรัม หรือ 1 ขีด ให้พลังงานต่อร่างกาย 10 กิโลแคลอรี มีเส้นใยอาหาร แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก แคโรทีน วิตามินเอ วิตามินบีหนึ่ง วิตามินบีสอง และวิตามินซี เป็นดอกไม้ที่ให้เส้นใยอาหารมาก ช่วยในการขับถ่าย จึงดีต่อการบริโภคเพื่อสุขภาพและลดน้ำหนัก ซึ่งเป็นข้อมูลโภชนาการที่น่าทึ่ง และเหมาะกับไลฟ์สไตล์คนรักสุขภาพในทุกวันนี้อย่างเหลือเชื่อ

นอกจากนี้ แคยังมีสรรพคุณทางยามากมาย ไม่ว่าจะเป็นเปลือกที่นำมาต้มคั้นน้ำแก้ท้องร่วง แก้บิด แก้มูกเลือด คุมธาตุ สรรพคุณทางยาของแคคือช่วยแก้ไข้ ลดไข้ ดอกแคอุดมด้วยสารอาหารต่างๆ ที่ช่วยบำรุงสายตาและต้านมะเร็ง อีกทั้งช่วยเสริมสร้างกระดูก

เมื่อรู้อย่างนี้แล้ว ก็อย่ารอช้าที่จะหาต้นแคมาปลูกไว้ในบ้าน นอกจากจะได้ร่ม…ชมดอกสวยแล้ว ยังเป็นทั้งอาหารและยาที่มีประโยชน์เหลือคณานับ

เรียบเรียง: วีร์วิศ
All Rights Reserved